Vorige week zocht ik een handboek voor iets. Het kan echter ook een spambericht zijn geweest voor een handboek, dat mijn interesse opwekte eens te kijken naar handboeken. Het viel me op dat handboeken voor allerlei zaken worden gebruikt.

Handboek en handleiding

Waar is een handboek voor, wat is het verschil met een handleiding en heeft een vademecum er ook iets mee te maken? Volgens mij worden de termen door elkaar gebruikt. Toch is er wel verschil, denk ik.

Een handboek zie ik als naslagwerk, dat een onderwerp volledig behandeld. Het beschrijft richtlijnen en dergelijke voor bepaalde situaties. Een handleiding is meer een overzicht van instructies om een bepaalde handeling uit te voeren. De bekende gebruikershandleiding beschrijft hoe je een product (vaak een apparaat) moet gebruiken.

Vademecum en gids

Een vademecum is een naslagwerk en kan dus worden beschouwd als een handboek in zijn poging volledig te zijn. Het is echter vaak specialistischer, met meestal technische onderwerpen en heeft een kleiner formaat. Jaren geleden kocht ik een paar vademecums van PBNA. Zij noemden het Polyeconomische en Polytechnische zakboekjes.

Een gids is een algemene naam voor een product dat uitleg geeft. Het kan een handleiding zijn. Veel fabrikanten noemen hun handleiding tegenwoordig een gebruikersgids. Dat heeft denk ik vooral een psychologische reden; het woord handleiding schrikt af. Een gids kan echter ook een volledige opsomming zijn, zoals een telefoongids, of een eenvoudige kaart die je wegwijs maakt, zoals de momenteel populaire infographics.

Handboeken zoeken

Om meer inzicht te krijgen in met name het handboek ben ik gisteren eens gaan kijken op internet. Met de eenvoudige zoekopdracht ‘handboek pdf’ kreeg ik al een grote variëteit aan handboeken, gratis te downloaden voor wie interesse heeft in het onderwerp.

Handboek voor meisjes

Eén van de leukere resultaten was het Handboek voor meisjes. Daarin krijgen meisjes informatie over ‘wat zij te bieden hebben’, een hoofdstuk over hun lichaam (gezicht, borsten en kont) en karakter. Maar ook antwoord op de vraag wat een dominante man is, hoe ze zichzelf en haar partner seksueel kan verwennen en vijftig vragen met antwoorden op vragen van lezers.

Het handboek is geschreven door een iemand die zichzelf een dominante man noemt, maar verder anoniem blijft. Wie een ander Handboek voor Meisjes wil, geschreven door Elisa van Spronsen, kan terecht op Bol.com. Zij behandelt beroemde en intelligente Nederlandse vrouwen, het aanleggen van een moestuin, schoonmaken van je kamer. Dat boek lijkt me meer gericht op de jongere vrouwen, meisjes dus.

Handboek Loonheffingen 2016

Het handboek Loonheffingen 2016 was vers van de pers. De belastingdienst heeft het drie dagen geleden op hun site gezet. Geen interessante kost voor mij, maar een accountant of boekhouder kan wellicht zijn voordeel doen met dit gratis boek.

Andere handboeken

Zoals gezegd was het resultaat van de zoekopdracht een grote variëteit. Daarbij viel echter op dat sommige handboeken wellicht meer handleidingen bleken, andere handboeken waren catalogi en bij weer andere webmasters waren zo slim geweest allerlei zoektermen te gebruiken. Daardoor kwam hun gidsje ook in het zoekresultaat van Google.

Hieronder heb ik enkele links verzameld voor diegenen die zonder zoekopdracht al iets van hun gading willen vinden. Er is van alles, bijvoorbeeld het handboek voor mondzorg, handboek veiligheid speelterrein, handboek voor schermvliegers, handboek voor vrijwilligers, handboek derivaten en het handboek Waarnemingen van de KNMI.

De links naar handboek voor … (of van, de etc)

• Ondernemers 2015 van de belastingdienst. Het is het eerste zoekresultaat bij mijn zoekopdracht. Direct eronder staat het Handboek voor Ondernemers 2014. Dus wie wat tijd over heeft, ‘zoek de verschillen …’. De omslagfoto is in ieder geval hetzelfde gebleven.
• Verkeersbrigade. Een uitgave (versie 2013) met aanwijzingen voor Verkeersbrigadiers, uitgegeven door Veilig Verkeer Nederland
• de Soldaat, kortweg Handboek Soldaat. Ik moet nog ergens mijn eigen dienstexemplaar hebben. Deze is ouder. Het komt uit 1937 en is een uitgave van het KMA te Breda
• WordPress. Een voorbeeld van een boek dat eigenlijk een gids of handleiding zou moeten heten.
• Waarnemingen van de KNMI. Op de subsite van het KNMI is het opgedeeld in hoofdstukken met elk een eigen pdf. Voor het gemak heb ik ze samengevoegd.
• CO2-prestatieladder (versie 2.1 uit 2012) op de website van Lloyd’s Certificering en geactualiseerde Handboek CO2-prestatieladder (versie 3.0 uit 2015) van DigitCMS. De site is afgeschermd met wachtwoord, maar de subpagina’s zijn via Google gewoon bereikbaar.
• Een leuke voor de autohobbyist is de Werkplaatshandleiding van de Keverclub, dat uiteindelijk een reparatiehandleiding blijkt voor de Kevers type 11, 13 en 15. Geen Handboek dus, maar wel via de zoekopdracht ‘handboek pdf’ in de top van Google.
• Een hele mond vol is de het Handboek Financiële Verantwoording Publieke Lokale Media-instellingen uit 2009, van het Commissariaat van de Media.
• Het heet Handboek Musescore, maar het is de handleiding voor een software-pakket om bladmuziek te maken. Het programma zelf kun je gratis downloaden op de website van Musescore.
• Niet gratis, maar wel interessant om eens te bekijken wellicht, helemaal voor liefhebbers van de serie Elementary (Sherlock Holmes), is het Handboek Lockpicking. Voor € 7,99 leer je sloten openmaken met spelden en ijzerdraadjes. De site heeft ook allerhande gereedschappen en sloten om mee te oefenen.
• Projectmanagement uit 2008 op de website Projectmanagement-training.
• Ook in het rijtje Handboeken stond de Beginnershandleiding zoekmachineoptimalisatie van Google zelf. Voor iedereen die wil leren over SEO (Search Engine Optimization) en met zijn website hoger wil komen in de Google zoekresultatenlijst
• Op de website van Sanne Roemen vond ik een hoofdstuk uit het Handboek Communities van Erwin Blom. Het is waarschijnlijk slechts het deel uit het handboek waarin zijzelf wordt geïnterviewd als deskundige. Op zijn eigen website biedt Erwin Blom het gehele boek aan voor gratis download, maar dat werkt niet soepel.
• Dus snel naar het volgende boek in het zoekresultaat en dat is het Handboek Vrijwilligers uit 2012 van het Servicepunt Vrijwilligers Vlaardingen. Een fris vormgegeven handboek waarin van alles wordt verteld rondom Vrijwilligerswerk, van idee tot uitvoering. Het boek behandelt fondsenwerving, belasting, auteursrecht, communicatie etc.
• Keuringseisen voor Personenauto’s. Niet in pdf-vorm is, maar iedere autobezitters zou het eens online moeten bekijken.
• Bestaan ze nog? Zo ja, hier het Handboek reglementering voor radioamateurs
• Integriteitsonderzoek deel 1. Een interessante in deze tijd van sjoemelende bestuursleden is deze van de sectororganisatie Voortgezet Onderwijs. Deel 2 kon ik niet vinden. Ik hoop dat het niet komt door een integriteitsprobleem van een van de medewerkers van de sectororganisatie. Wel vond ik op dezelfde site nog het Handboek Risicomanagement, dat is uitgebracht door het Nederlands Adviesbureau Risicomanagement.
• Voor boeren, tuinders en anderen in het groen of het platteland die een minicamping willen beginnen op het eigen erf is hier het Handboek Verblijfsrecreatie. Het bevat een quickscan en een negen stappenplan, van idee tot realisatie.
• Op de website van het platform Lichthinder vond ik het Handboek Licht/Donker. Het richt zich op provincies, maar is een alleraardigst boekje over licht en het actuele thema ‘‘Lichtvervuiling en donkertebescherming’. Het platform Lichthinder zet zich in voor het behoud van duisternis als een kwaliteit van onze leefomgeving.
• Actueel en regelmatig in het nieuws zijn de aardbevingen in Groningen. Voor wie dat goed wil kunnen volgen is er het Handboek Aardbevingschade van de NAM (uitgave juni 2015)
• Een Belgisch handboek, maar daarom niet minder interessant voor Nederlandse uitbaters van speelterreinen, is de 3e editie van het Handboek Veiligheid van Speelterreinen. Het is uitgave uit 2013 van de FOD (de Belgische Federale Overheidsdienst).
• Märklin Systems (versie 2.1). Nostalgie naar menig jongensdroom op de website van Märklin Nederland. De uitgave behandelt de grondbeginselen van het digitale besturingssysteem voor modeltreinen, beantwoordt allerlei vragen daaromtrent en is zowel geschikt voor beginners als gevorderden.
• Veilig Werken. Het is wat de titel al zegt. Die werk is weliswaar enigszins gericht op beurzen en standbouw, maar ook geschikt voor algemeen gebruik. Het is een uitgave van RAI van augustus 2015.
• De rijksoverheid komt met het Handboek Wet revitalisering generiek toezicht
• Politiekeurmerk Veilig Wonen. Interessant om op zijn minst eens door te bladeren. Het is uitgave uit 2015 en er is inmiddels ook een wijzigingsblad met verduidelijking en correctie, en dient als inlegvel.
• Voor partners van mensen met een Midlife Crisis is dit Handboek Midlife Crisis voor partners op de website Midlifecrisisweb.
• Integrale Mondzorg vond ik op de website van de Gerondontologen, tandheelkundigen die zich bezighouden met gebitsproblemen van hoogbejaarden en dementen
• Douanevervoer van de Europese Commissie, afdeling belastingen enzovoort, ideaal voor in- en uitvoerende ondernemers
• En daar is ie dan, het Handboek voor Meisjes, geschreven door een dertiger uit het Westen van het land, die werkzaam is bij een wetenschappelijke uitgeverij en die zichzelf ziet als een dominante man.
• Schermvliegen. Het behandelt alles voor deze bijzondere tak van luchtsport, inclusief Aërodynamica en meteorologie. Het is een uitgave van de Afdeling Schermzweven van de KNVvL (Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart).
• Slimmer Organiseren. Als ik het goed heb begrepen is deze bedoeld voor ouders met kinderen die een psychisch probleem hebben.
• Derivaten. Deze vond ik op de website van de jonge accountants. Derivaten zijn, zoals iedereen behoort te weten, beleggingsinstrumenten die hun waarde ontlenen aan de waarde van een ander, overdraagbaar goed (van goederen), zoals aandelen en olie.
• voor wie het nog interessant lijkt op zolder, in de kelder of op de sportschool (gratis energie opwekken) een wietplantage te beginnen is er het Wietologisch Handboek. Hoewel het erop lijkt alsof dit boek zich met name op de buitenteelt richt.
• Brandveiligheid. Mede uitgave van de Gemeente Amsterdaqm wordt je brandveiligheid gewaarborgd.
• Praktische Activiteiten. Een actueel boek met toekomst, bedoeld voor mantelzorgers van dementen.
• Modelmatig Waarderen van Marktwaarde. Een boek voor een regenachtige zondagmiddag als je sowieso geen levenslust meer ervaart.
• Hedendaagse hofjes. Hofjes zijn er nog in volop in Nederland. Voor liefhebbers is er dit boek dat oude tijden doet herleven.
• Ik heb het nog niet uit en dat gaat waarschijnlijk ook nooit gebeuren. Maar wie weet is het iets voor jou, het Handboek Hydrobiologie (alleen online te lezen)
• Samen op Pad. De laatste, want ik moet er weer eens uit en dat kan met dit boek. Deze is echter gericht op mensen met een functiebeperking.

De lijst met zoekresultaten gaat nog eindeloos door en, zoals je hierboven kon zien, gevarieerd. Kijk zelf even op Google.

Zie ook het bericht ‘de Encheiridion van Epictetus‘ (= handboek van Epictetus)