In een kringloopwinkel kocht ik voor 50 cent een boek van Co van Ledden Hulsebosch. De titel ‘Veertig jaar speurderswerk’ voorspelde een boek over een archivaris, detective of Baantjer-type. Ik trok het tussen de andere oude boeken vandaan. Snel bladerde ik door het boek.

Jaar van uitgifte 1945, een boodschap ‘Aan de Nagedachtenis van mijn onvergetelijken Vader’ en ongeveer vijftig verhaaltjes. Ze hebben titels als ‘de moord op den kattenboer’, ‘het verraderlijke glassplintertje’, ‘het lijk in de koffer’, ‘de handige oplichter’.

Voor 50 cent een boek waarin wellicht een Utrechts verhaal zit voor Nieuws030. Ik schreef eerder over moord in het verleden. In 1425 was er de moord op de Utrechtse burgemeester Beernt Proys en in 1868 vermoordde Johannes Graus zijn vrouw in hun huis aan de Vleutenseweg.

Co van Ledden Hulsebosch

Christiaan Jacobus (Co) van Ledden Hulsebosch

Thuisgekomen ontdek ik dat het boek niet is geschreven door een zoon over zijn vader, wat ik vermoedde na het lezen van de boodschap voor in het boek. Co van Ledden Hulsebosch bedankt zijn vader in wiens voetsporen hij min of meer zijn carrière maakte.

Forensisch pionier

Co van Ledden Hulsebosch (Amsterdam, 20 maart 1877 – Amsterdam, 18 april 1952) stond aan de basis van de forensische wetenschap in Nederland. Hij was opgeleid als apotheker, zoals zijn vader. Kort na zijn studie nam hij, in 1910, de apotheek van zijn vader over, toen deze werd benoemd tot inspecteur van de gezondheidsdienst.

Zoon

Marius (1849–1930), de vader van Co, was hoofdzakelijk apotheker en stond bekend als befaamd scheikundige. Hij deed ook onderzoek voor de politie. Het ging daarbij voornamelijk om zaken waarbij sprake was van gif en andere stoffen waar een farmaceut/chemicus een rol kon spelen. Co, geboren als Christiaan Jacobus, ging geleidelijk verder met de politieonderzoeken. Hij liet ook zijn licht schijnen over andere soorten moorden, vliegtuigrampen en branden.

Forensisch onderzoek

Er zijn op internet talrijke biografieën te vinden over Co van Ledden Hulsebosch. In de meesten worden de feiten uit zijn werkzame leven herkauwd. Zie bijvoorbeeld de politieacademie, de KNAW (Kon. Ned. Akademie van Wetenschappen), de NFI en het tijdschrift OnsAmsterdam.

Dat Van Ledden Hulsebosch een bijzondere plaats in neemt in de wereld van forensisch onderzoek blijkt in 2013. Dan wordt het Co van Ledden Hulsebosch Centrum, kortweg CLHC, opgericht. Het nieuwe centrum voor forensisch medisch en wetenschappelijk onderzoek is een samenwerking van de Universiteit van Amsterdam, het Academisch Medisch Centrum en het Nederlands Forensisch Instituut.

Persoonlijk

Over zijn werkzame leven is volop informatie te vinden. Individueel beschreven misdrijven waarbij hij meewerkte aan het onderzoek, kom ik tegen op sites van bloggers. Sommige daarvan komen ook voor, maar minder uitgebreid, in het boek ‘Veertig jaren Speurderswerk’ dat ik kocht. Er zijn ook drie boeken verschenen waarin telkens één misdaad wordt behandeld. Over zijn privéleven is echter weinig bekend. Daarvoor moet ik andere sites bezoeken.

Een lid van de familie Ledden Hulsebosch houdt een genealogie bij op MyHerritage. Maar daarvan moet je lid zijn. Bovendien lijkt me dat er niet veel informatie te vinden is over Co van Ledden Hulsebosch. Het is wel leuk dat Co van Ledden Hulsebosch op die site staat omschreven als de eerste criminoloog van Nederland. Eerder werd hij de Sherlock Holmes van Nederland genoemd door een Officier van Justitie, mogelijk mr. H. A. Wassenbergh die het voorwoord schreef bij zijn boek.

Getrouwd

Ik moet zelf op onderzoek uit. Het blijkt dat Co van Ledden Hulsebosch op 27 september 1903 is getrouwd met Nora Manikus (1881-1965). Hij kreeg met haar drie kinderen: Marius (1904-1991), Piet (1906-1927) en Nora (1907-1998). Zijn vrouw is op zeker moment opgenomen in een GGZ instelling. Hierdoor kon hij niet scheiden van haar.

Hij ging samenwonen met Maria Roelofs (1887-1974). In sommige biografiëen staat wel de datum 18 augustus 1926 vermeld als tweede huwelijksdatum, maar dat is dus niet juist. De relatie met Maria Roelofs bleef kinderloos. Van Ledden Hulsebosch had, als ik het goed heb, vier kleinkinderen en minstens zeven achterkleinkinderen.

Meer informatie:

• Biografieën van Christiaan Jacobus van Ledden Hulsebosch, onder andere bij de politieacademie, de KNAW (Kon. Ned. Akademie van Wetenschappen), de NFI en het tijdschrift OnsAmsterdam
• Het boek ‘Veertig Jaar Speurderswerk’ is te downloaden (epub en pdf) op de site van het CLHC. Het betreft de eerste druk (zomer 1945). Ik heb de tweede druk (winter 1945). Daarin schrijft Van Ledden Hulsebosch dat deze is uitgebreid met ‘schetsen’ die in de eerste druk niet meegenomen konden worden vanwege de Duitse bezetting. In de tweede druk zijn deze schetsen en enkele andere toegevoegd.
• Co van Ledden Hulsebosch heeft in de oorlog en na de oorlog diverse onderzoek gedaan. Na de oorlog bijvoorbeeld bij het identificeren van geëxecuteerde verzetslieden uit massagraven in Amersfoort. In het zesde boek van ‘Het koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog 1939-1945’ van Lou de Jong staat (op pagina 314) dat hij ook hielp bij het beoordelen van de echtheid van kopieën van kerkregisters. Daarmee toonden mensen aan die als Joods waren opgegeven waren aan in werkelijkheid niet-Joods waren.
• Bericht uit 2013 op de website van het AMC over de oprichting van het CLHC
• Marius van Ledden Hulsebosch schreef in 1899 het boek ‘Makro- und mikroskopische Diagnostiek der Menschlichen Exkremente’ (pdf)
• Oratie (pdf) van M.C.G. Aalders bij de aanvaarding van het bijzonder hoogleraarschap in de Forensische Biofysica (theorieën en methoden uit de natuurkunde toepast op biologische systemen ten behoeve van het strafrechtelijk onderzoek) aan het AMC van de UVA
• In vier thrillers van Dick van den Heuvel speelt Co van Ledden Hulsebosch de hoofdrol: Moord in Tuschinski, de wraak van de keizer, Spelen met vuur en De Rembrandtcode