Op bezoek bij René Brouwer van CRMmail kreeg ik een Jb Bussink blokje Deventer koek bij de koffie. Oneerbiedig zou je kunnen zeggen een blokje ontbijtkoek. Daar doe je deze Deventer koek natuurlijk mee tekort. René vertelde dat hij regelmatig met zijn vrouw in Deventer gaat winkelen. Hij brengt dan altijd een bezoek aan het 400 jaar oude koekwinkeltje om een doos Bussink blokjes te kopen.

Bussink

Thuisgekomen besluit ik even te zoeken naar de geschiedenis van het Bussink blokje. Het eerste bericht dat ik tegenkom gaat over het eigendom van bakkerij Bussink. Dat blijkt eergisteren in Amerikaanse handen te zijn gekomen. Een leuke, actuele toevalligheid bij een zoektocht.

Deventer Koekbakker Bussink is in 1975 gekocht door Bakkersconcern Continental Bakeries uit Dordrecht. Dit bedrijf wil de grootste worden op het gebied van koek, broodvervangers en toast. In 2006 wordt de familie Fentener van Vlissingen eigenaar van CB, via hun investeringsmij NPM. Eergisteren verkochten zij hun aandelen aan Goldman Sachs en Silverfern.

Deventer koek

Krantenadvertentie ca 1930

De geschiedenis van Deventer koek gaat terug naar de 15e eeuw. Daarvoor bestond de koek ook, maar in 1417 worden regels openbaar gemaakt waar de koekenbakkers van Deventer zich aan moeten houden. Dat is bekend geworden door berichten van gemeentesecretaris Nicolaas Verheyden daarover in 1534, die worden bewaard in het stadsarchief van Deventer.

Deventer was in die tijd de derde belangrijkste handelsstad van de Nederlanden, na Antwerpen en Amsterdam. Er was een levendige handel in bier, boter, koren, hout, linnen en Deventer koek. Het recept van Deventer koek was geheim. Het bestond uit roggemeel, honing, water en specerijen.

Het geheim van de koek zat vooral in het mengsel van dat laatste. Doordat er geen melk en eieren in waren verwerkt, maar wel de onbederfelijke honing, was de kruidkoek lang houdbaar. Ideaal voor schippers die vaak lange tochten maakten over zee. Het zal echter nog geen Bussink blokje zijn geweest.

Amsterdamse bakkers wilden de koek namaken. Het lukte ze echter niet het goede mengsel specerijen te vinden. Bovendien hadden ze, volgens de Deventer bakkers uit die tijd, niet de beschikking over zuiver water.

J. B. Bussink

In 1593 schreven de broers Johan en Gerrit Schutte hun bakkerij in bij het bakkersgilde in Deventer. Er waren toen dertien bakkers aangesloten. De familie Schutte zette het bedrijf lange tijd voort. In de 19e eeuw wordt de zaak door anderen overgenomen. De jaartallen in de diverse artikelen over Deventer koek, de bakkerij van Schutte en de overname door Jacob Bussink verschillen nogal.

Een beeld van de geschiedenis en de oorsprong van het Bussink blokje is te verkrijgen op bijvoorbeeld de volgende websites:

• De geschiedenis van Deventer koek en koekenbakkers René Berends. En de oude tekst van Berends over de geschiedenis van Bussink. Deze teksten stonden tot 2017 op de site van Bussink. (PDF - 2,03 MB).
• De nieuwe tekst over geschiedenis van Jb Bussink op hun website.
• Wiki over Deventer koek
• Website van European Route of Industrial Heritage (DRIH) over Deventer Koek
• Koekmag(azine), inmiddels opgeheven over Deventer koek en Bussink (PDF - 7,72 MB)
• Leuke site over lokale specialiteiten over Deventer koek en Bussink
• Krantenartikel van 9 mei 1931 in de Purmerender Courant over Deventer Koek (PDF - 606,52 KB)

Het Bussink blokje

Bussink heeft nog altijd het oude historische winkeltje in het centrum van Deventer. Daar en op hun website bieden ze diverse soorten Deventer koek aan. Eén daarvan is het Bussink blokje, individueel verpakt in een cadeauverpakking. Eén zo’n blokje weeg 20 gram en is 60 kcal.

De ingrediënten zijn iets uitgebreider dan de ouderwetse Deventer koek. Het Bussink blokje bevat naast roggebloem, honing, water en specerijen ook stroop, suiker, gekonfijte sinaasappelsnippers, een mengsel van kruiden en een conserveer- en rijsmiddel.

Meer informatie:

• Bussink op de website van Continental Bakeries
• Website van Hotel de Leeuw in Deventer
• Aanvulling op de overnames: In 1973 werd Bussink eerst overgenomen door J. Lyons & Co. Daarna Bussink werd het bedrijf in 1975 toegevoegd aan Continental Bakeries B.V., dat toen nog de Hooimeijer groep heette.