De bolderkar van Kaatje
Kaatje zoekt op marktplaats naar een bolderkar. ‘Je zou ook eens op Catawiki kunnen kijken’, merk ik op. De dochter van Gerrit schudt haar hoofd. ‘Daar heb ik al gekeken, maar dat is toch meer een echte veilingsite’.
‘Kan het alweer, een bolderkar?’, vraag ik. Kaatje kijkt me aan met een blik tussen vragende verbazing en ‘daar heb je hem weer’. ‘Zo lang geleden is de affaire bolderkar nog niet’, beantwoord ik haar blik. De uitdrukking op haar gezicht verandert niet.
De bolderkar affaire
Het speelde eind 1988. Een medewerkster van een kinderdagverblijf in Vlaardingen had mogelijk seksueel misbruik ontdekt bij een driejarig meisje. Die kinderopvang heette De Bolderkar.
De vader van het meisje werd opgepakt. Niet veel later werden nog meer vaders opgepakt. De kinderen van het kinderdagverblijf werden gedurende het onderzoek bij hun ouders weggehaald. Tijdens het onderzoek werd de beruchte ‘poppenmethode‘ gebruikt omdat de peuters geen verklaringen konden afgeven.
Uiteindelijk werd niemand veroordeeld en gingen de kinderen terug naar huis.
Het kwaad was echter al geschied. Veel mensen dachten bij de bolderkar affaire aan de houten trekkar waar ouders hun kinderen in voorttrekken. De bolderkar was op slag een besmet product. Het werd geassocieerd met incest en kindermisbruik.
Een bolderkar
Bolderkar is een typisch Nederlands woord. Het is een samentrekking van het werkwoord bulderen en het zelfstandig naamwoord kar.
Bulderen betekent zoiets als zwaar, rommelend geluid voortbrengen. Het was het geluid van de grove boerenkarren die vroeger door paarden werden voortgetrokken. Het heette toen ook bulderwagen. Dat is geleidelijk bolderwagen geworden.
Kar komt van het Latijnse carre, wat verwijst naar een voertuig op twee of meer wielen. Een bolderkar wordt ook wel bolderwagen genoemd. Het woord wagen hangt samen met het werkwoord bewegen.
Beide woorden, kar en wagen, komen in wellicht iets andere schrijfwijze al voor in oudhollandse teksten.
Buitenland
In ons omringende landen kennen ze de trekkar voor kinderen ook, maar het heet daar geen bolderkar. Wel soms op Nederlandse sites die ook aan Engeland en Duitsland leveren. Maar in die landen heet het ‘child wagon’ of ‘Kid’s pull along wagon’ en Leiterwagen’ of ‘Bollerwagen’. Dat laatste lijkt in ieder geval een beetje op ons woord.
Historisch
De bolderkar is al oud. Wie wel eens in een museum is geweest heeft er zeker een gezien. Ze staan op schilderijen of worden getoond als historisch object. Een paar maanden geleden zag ik er nog een in kasteel de Haar. Het was van hout en had metalen wielen. Het leek op een kinderwagen, maar was speelgoed van de oudere kinderen.
Daar zit ook direct een verschil, zowel in gebruik als tijdsgeest. Het is speelgoed voor kinderen en/of transport van kinderen.
In de jaren dertig was het vooral een strandwagen, zoals op de foto hierboven. In de middeleeuwen was het speelgoed en momenteel is het vooral kindervervoer.
Maar het kan ook geen van beide zijn. Zoals bij een exemmplaar op Bol.com, waar na de uitgebreide omschrijving van toepassingen staat vermeld: niet geschikt voor het vervoer van kinderen. Geen speelgoed.
Modellen
‘Heb je al een bolderkar gevonden?’, vraag ik Kaatje als ik haar later weer zie.
‘Ja, maar ik twijfel nog’, antwoordt ze, ‘er is zoveel keuze. Ik dacht dat ik een houten wilde, met van die rode wielen. Maar sommige kunststof modellen vind ik ook wel iets hebben. En opvouwbaar kan ook handig zijn’.
‘Misschien moet je vastleggen waar het volgens jou aan moet voldoen en dan een lijstje maken met voor- en nadelen van de verschillende typen’.
‘Dat heb ik min of meer gedaan. Weet je wat ik vreemd vind?’, vraagt ze zonder mijn antwoord af te wachten, ‘geen enkele verkoopsite geeft aanvullende informatie of leuke achtergrondinformatie. Ze houden het allemaal slechts de fabrikanteninfo, zoals wielmaten, bakmaat en dergelijke’.
‘Als ze zich niet onderscheiden kun je na je keuze gewoon de goedkoopste nemen’.
‘Dat dacht ik ook. Of eens in een winkel kijken’.
‘Dat is in dit geval altijd handig. Daar kun je de kwaliteit beter beoordelen dan op een plaatje’.
Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.