- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Virtual Reality en Google Cardbox

virtual reality met oude stereokijker

‘Joh, virtual reality is helemaal hot’, vertelde Erik twee weken geleden enthousiast. Hij liet me een filmpje zien op zijn smartphone waarbij hij met zijn vinger het beeld verschoof. Daardoor konden we 360 door een cockpit van een Zwitserse airbus kijken, terwijl het filmpje doorliep.

‘Je kijkt realtime in de cockpit, alsof je er zelf staat’, legde Erik uit wat ik al begreep, ‘dat is virtual reality, man, terwijl jij even achterom kijkt steekt de piloot een vinger in zijn neus. Dat staat ook op het filmpje maar je zag het niet omdat we net naar de achterkant van de cockpit keken’.

‘Ik begrijp het principe’, zei ik, ‘en met zo’n virtual reality bril beweeg je bij zo’n filmpje je hoofd en hoef je het niet met je vinger te doen. Waarschijnlijk heb je dan ook diepte oftewel 3D omdat de opname realtime 360 graden is’.

‘Ja, dan druk je hier op dat brilletje en dan wordt het beeld gesplitst in links en rechts’, reageerde Erik, terwijl hij onderin het scherm wijst en de handeling uitvoert.

Google Cardbox

Omdat ik alles zelf wil meemaken en ontdekken bestel ik gisteren, om te beginnen, de goedkoopste Google Cardboard (karton). Google noemt het Cardboard. Ik zou het Cardbox (kaartdoosje) noemen, het is immers een kartonnen doosje (dus eigenlijk cardboard box). Een doosje met twee lensjes aan de ene kant en een dekseltje aan de andere kant om je smartphone in te zetten.

Ik verwacht er niet veel van, realiseer ik me cynisch. Ik ben te oud en ik heb al te veel hypes meegemaakt. Ik geloof wel in de techniek en mogelijkheden. Maar het moet zich nog verder door ontwikkelingen. In feite is het een logisch vervolg op de toverlantaarn, stereofotografie en 3D films. Allemaal geavanceerde technieken in hun tijd om de werkelijkheid te grijpen op een virtuele manier.

Trompe-l’oeil en Mesdag

Wellicht kun je Trompe-l’oeil al als voorloper beschouwen van virtual reality. Deze schildertechniek was immers ook bedoeld de werkelijkheid zo realistisch mogelijk te benaderen door gezichtsbedrog. En het panorama van Mesdag in Scheveningen uit 1881 is ook een, zeker in die tijd, geslaagde poging de werkelijkheid te benaderen in een 360 graden beeld.

Het blijft altijd een benadering en gezichtsbedrog. Of het nu met een schilderij gebeurt in de 19e eeuw of met de computer in de 21e eeuw. Virtual reality wordt niet voor niets in het Nederlands vertaald als schijnwerkelijkheid.

Voel-o-rama

Ja maar, zei iemand me, bij virtual reality zijn meer zintuigen betrokken. Wat zit er in een naam, denk ik dan, ‘what’s in a name’. Vroeger noemden we dat immersie (onderdompeling), wat ook een raar woord was. Dat was de beleving alsof je werkelijk aanwezig was in een niet-fysieke wereld, waarbij zoveel mogelijk zintuigen werden geprikkeld.

Een komische voorloper was de voel-o-rama in een film van Woody Allen. Daarbij keken mensen naar een film, terwijl er achter elke bioscoopbezoeker iemand stond die voor de zintuiglijke waarneming zorgde. Ze keken naar de film. Kreeg daar iemand een emmer water over zich heen, dan gooide de bioscoopmedewerker een emmer water over de filmkijker.

Virtual Reality

Wanneer virtual reality gelijk staat aan de complete zintuiglijke ervaring, dan moet er meer gebeuren dan het Google stereo doosje met twee lensjes. Want dat is in feite een ouderwetse stereokijker met een ombouw. Overigens waren van zo’n stereokijker vroeger al gesloten exemplaren. Wat me direct ook doet denken aan de kijkdozen die we vroeger maakten van een schoenendoos. De meesten maakten daarin één kijkgat, maar bij twee kreeg je echt diepte.

Het enige verdere verschil tussen toen en nu, is dat er in plaats van een stereofoto nu een smartphone in wordt geplaatst. Op die laatste kun je, dankzij de huidige technologische ontwikkelen een 360 graden video filmpjes vertonen. Zelfs als je een VR HMD (Head Mounted Display) koopt, een ‘doos’ met een eigen display waarbij je dus geen smartphone nodig hebt, blijft het voornamelijk een visuele beleving.

Bij zo’n HMD kun je weliswaar een koptelefoon opzetten met ruimtelijk geluid. Dat brengt de schijnwerkelijkheid al dichter bij de ideeën die met al ruim voor 1900 had. Niet alleen de ideeën van Trompe-l’oeil schilders, maar ook die van wetenschappers die al in de twintiger en dertiger jaren bezig waren met flightsimulators en brillen de werkelijkheid na te bootsen

In afwachting

In afwachting van de levering van het Google kartonnen doosje overdenk ik bovenstaande. Het zal zeker een dimensie extra bieden, besef ik, ook al is het voornamelijk visueel. Het zal bij de meeste mensen echter net zo gaan als bij eerdere pogingen de werkelijkheid te benaderen. Het is een paar momenten verrassend, wellicht wordt daarna nog even naar betere filmpjes gezocht, maar al snel is het weer voorbij.

Stond er laatst niet in de krant dat fabrikanten weer zijn gestopt met 3D-televisies. Ik vind het nog steeds leuk af en toe een 3D-film te kijken. Dat brilletje opzetten vind ik geen enkel probleem. De meeste mensen blijken het onhandig te vinden. Nou ik wens ze veel plezier met zo’n virtual reality doosje. Ik weet nu al dat zo’n smartphone doosje, ook wanneer het een geavanceerder model is, veel meer gepruts met zich meebrengt dan het opzetten van een brilletje met groen/rode glazen.